ترموکوپل چیست؟
اجازه دهید ابتدا کلمه را تشریح کنیم، این کلمه از دو بخش حرارتی و جفت بودن تشکیل شده است، این بدان معنی است که آن را با دما و یک زوج (سیم) سر و کار دارد.در قرن نوزدهم آقای سیبک کشف کرد که یک جریان الکتریکی محسوس بین چند سیم فلزی ( از مواد مختلف) وقتی که آن ها از دو انتها به هم متصل می شوند و دو انتها در دماهای مختلف هستند وجود دارد. به این معنی که اگر شما بتوانید جریان و دما را در یک انتها محاسبه کنید می توانید دما را در انتهای (سیم) دیگر بدست آورید.
در گذشته دمای انتهای سیم اول (محل اتصال مرجع) در دمای ذوب یخ نگه داشته می شد و به آن محل اتصال سرد می گفتند. امروزه ما محل اتصال مرجع را به صورت الکترونیکی اندازه می گیریم، محاسباتی انجام می شود و سپس نتایج به نمایش در می آید.
در مورد ترموکوپل دو چیز باید گفته شود اول این که به رابطه بین جریان الکتریکی و اختلاف دمایی در فلزات مختلفی که در دو سیم مورد استفاده قرار می گیرند بستگی دارد و دوم این که رابطه الکتریکی و اختلاف دما کاملاً غیر خطی است.
از توضیحات بالا متوجه می شویم که انواع مختلف ترموکوپل وجود دارد (برای برنامه ها و محدوده های مختلف) پس مطمئن شوید که شما یک ترموکوپل و ابزاری برای همان ترموکوپل دارید.
از توضیحات بالا متوجه می شویم که محاسبات اشاره شده تنها کمی از خطای خطی را جبران می کند که این موضوع دقت را کاهش می دهد.
Pt100چیست؟
ابتدا بهتر است کلمه Pt100 را تشریح کنیم؛ Pt و100 ، Pt نماد شیمیایی برای پلاتین است ، 100 مقاومت بر حسب اهم است برای Pt100 در دمای صفر درجه سانتی گراد.
تغییرات مقاومت بر حسب دما عبارتند از : 0.385 Ohm/°C برای اروپا و 0.392 Ohm/°C برای عناصر آمریکایی.
بنابراین، با اندازه گیری مقاومت ما می توانیم درجه حرارت را محاسبه کنیم.
هرگز Pt100 اروپایی رابا ابزار آمریکایی مورد استفاده قرار ندهید مگر اینکه بدانید برای آن عامل تبدیل درستی قرار داده شده است (که معمولاً به آن آلفا گویند).
در زبان انگلیسی Pt100 را RTD نیز می گویند که به معنای دماسنج مقاومتی است.
سنسور RTD یا Pt100 با دو ، سه یا چهار سیم به دستگاه اندازه گیری متصل می شود.
همان طور که در بالا گفته شد در واقع با اندازه گیری مقاومت، دما تعیین می شود.
در هنگام اندازه گیری مقاومت، مقاومت بدنه و کابل ها نیز اندازه گیری می شود که این موضوع منجر به خطا می شود. برای جبران این اشتباه سه نوع سیم مورد استفاده قرار می گیرد که دقت کافی را در بسیاری از کارهای صنعتی دارا می باشد.
مقیاس های قرار داده شده بر روی پانل Pt100 دو سیمه به گونه ای است که اختلاف را جبران کرده و دقت را بالا می برد.
از چه نوع ترمو متری باید استفاده کرد ترموکوپل یا Pt100؟
این به انتخاب شما بستگی دارد، مهم ترین چیز هایی که باید در نظر گرفته شوند عبارتند از: دمایی که باید اندازه گیری شود، دقت و زمان پاسخ.
اگر درجه حرارت مورد نظر شما بالای 650 درجه سانتی گراد است از ترموکوپل استفاده کنید. البته می توانید Pt100 هایی با قابلیت کار کردن تا 850 درجه سانتی گراد پیدا کنید که دقت پایین تری دارند.
اگر به دقت بالا نیاز دارید برای مثال به دقت بهتر از 0.5 درجه سانتی گراد بین صفر تا 100 درجه سانتی گراد از Pt100 استفاده کنید.
به صورت کلی بهتر است در دماهای بالا از ترموکوپل و در دماهای پایین تر از Pt100 استفاده کنید.